Jori Stam – Een volstrekt nutteloos mens: uitgeverij Atlas Contact

Verhalenbundels. Ik lees ze niet veel. Liever ga ik voor een dikke pil, één constant verhaal waarin ik me kan verliezen. Soms maak ik echter een uitzondering. Voor Een volstrekt nutteloos mens van Jori Stam bijvoorbeeld. Deze werd mij enige tijd geleden opgestuurd door uitgeverij Atlas Contact, en de tekst op de achterflap maakte mij erg nieuwsgierig.

De verhalen in Een volstrekt nutteloos mens -geweldige titel overigens- gaan allen over de donkere kant van de mens. De hoofdpersonen zijn stuk voor stuk getergd, voelen zich ondergewaardeerd, ongelukkig of ronduit ellendig. En allen zoeken een zondebok. Iets of iemand om hun frustraties op te botvieren. In tien korte verhalen, de een iets langer dan de ander, duikt Stam de wereld in van de duistere kans van de mens. In het hoofd van een man -het zijn veelal mannen die ontevreden, ongelukkig of ellendig blijken te zijn- die een verplichte vakantie met zijn buren niet kan accepteren (Een volstrekt nutteloos mens), over een man die op ingenieuze wijze wraak neemt op de minister van Volksgezondheid na het overlijden van zijn moeder (Vredig ingeslapen op een donderdagnacht), een man die een ongewone interesse heeft voor een jong meisje (Toet) en een man die het glorieverhaal van een ander steelt om zelf de blits te maken (Cebu City).

Het ene verhaal is nog vreemder dan de ander, nog duisterder dan de ander. Waar het ene verhaal zich beperkt tot onzedige gedachten, staat het andere bol van de sinistere intenties, én uitvoeringen. Moord en doodslag worden hierbij niet geschuwd. Daarnaast breidt Jori Stam zijn kijk op de mensheid uit met een actuele kijk op hedendaagse maatschappelijke problemen. Hierdoor creëert hij een aangenaam totaalplaatje, die je steeds verder de bundel inzuigt.

Een volstrekt nutteloos mens is niet perse erg literair of met prachtige volzinnen geschreven, maar juist pragmatisch, helder, vlot en recht voor zijn raap. Stam windt er geen doekjes omheen en zegt waar het op staat. Wat bijvoorbeeld te denken van de eerste zin van het verhaal Cebu City:

“We kwamen erachter dat oma aan het dementeren was toen ze een nestje kittens had vermoord.” (blz. 129)

Het zijn zinnen als deze die je wakker schudden, die je wilt herlezen om er zeker van te zijn dat je ze goed hebt begrepen, en die vooral boeien. Hierdoor is de bundel sneller dan gewenst uit. Want elk verhaal smaakt naar meer. Ze zijn bij vlagen heftig, maar altijd erg boeiend. Het is intrigerend hoe Stam steeds weer de vinger op de zere plek weet te leggen en hier beeldend over weet te schrijven.

Bovendien schrijft Stam inhoudelijk erg sterk. Hij verdiept zich in de verschillende onderwerpen toont de verworven kennis door er beknopt maar vakkundig over te schrijven. Wat kan ik nog meer zeggen, behalve dat dit een prachtige verhalenbundel is die je anders naar dingen doet kijken, die je wakker schudt uit je eigen wereld en je in vervoering brengt. Ik heb ontzettend genoten van Een volstrekt nutteloos mens, en wil deze dan ook iedereen aanraden. Stap eens uit je comfortzone, probeer eens een verhalenbundel over de duistere kant van de mens en ontdek een bijzonder boek dat je nog lang bij zal blijven.

Een volstrekt nutteloos mens – Jori Stam €19,99

Dit boek telt mee voor mijn leesuitdaging Ik Lees Nederlands!